جرایمی که در قانون مجازات اسلامی، مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته، دارای مجازات های متفاوتی می باشند. یکی از این مجازات ها، مجازات شلاق بوده که خود به دو نوع شلاق تعزیری و حدی تقسیم می گردد. از آنجا که شلاق تعزیری، از نظر احکام و مقررات، به ویژه خرید و تبدیل به جزای نقدی، کاملا متفاوت با شلاق حدی بوده، لازم است تا به بررسی این نوع از شلاق پرداخته و به این سوال پاسخ دهیم که شلاق تعزیری چیست؟ سپس، در مرحله بعد، به توضیح تفاوت این شلاق با شلاق حدی بپردازیم.
از آنجا که شلاق تعزیری، یکی از انواع مجازات های تعزیری بوده، برای اینکه به تعریف مفهوم این نوع از شلاق بپردازیم، لازم است تا ابتدا، به این پرسش جواب دهیم که مجازات تعزیری چیست و با استفاده از مفهوم مجازات تعزیری، شلاق تعزیری را تعریف کنیم.
قانون گذار، در ماده 14 قانون مجازات اسلامی، مجازات های مقرر در این قانون را به چهار نوع کلی، تقسیم کرده است: و تعزیر که البته، هر یک از این مجازات ها، خود دارای اقسام و زیرمجموعه هایی نیز می باشند.
تعزیر یا مجازات تعزیری، به مجازاتی گفته می شود که در شرع اسلام، پیش بینی نشده و قانون، آن را به عنوان مجازات، برای نقض مقررات حکومتی یا ارتکاب محرمات شرعی، در نظر گرفته است. این مجازات ها، در قانون، دارای حداقل و حداکثر بوده و تعیین میزان دقیق آن، توسط قاضی پرونده می باشد.
یکی از انواع مجازات های تعزیری، مجازات شلاق است که به مجازاتی گفته می شود که به موجب آن، در صورت ارتکاب جرایم تعزیری، با استفاده از یک نوار چرمی، ضرباتی بر بدن مجرم زده می شود که نحوه زدن این ضربات و همچنین، سایر احکام و مقررات آن، من جمله خرید و تبدیل آن به جزای نقدی، متفاوت از شلاق حدی می باشد.